Η υγεία στην εντατική

(Δημοσιεύτηκε στην Ημερήσια Εφημερίδα της Κοζάνης "Πρωϊνός Λόγος" στις 4/12/2008)

Για δεκαετίες ολόκληρες βασικός στόχος της πολιτείας ήταν η βελτίωση της παροχής της υγείας προς τους πολίτες. Η παροχή μάλιστα να γίνεται δωρεάν και ισότιμα σε όλο τον ελληνικό πληθυσμό. Τη «δημόσια υγεία», για την οποία κάνει λόγο το Σύνταγμα, επιθυμεί η συντριπτική πλειοψηφία των πολιτών. Σταθμό στην ιστορία της δημόσιας υγείας αδιαμφισβήτητα, αποτέλεσε η θεμελίωση και η ως ένα βαθμό υλοποίηση, του ΕΣΥ, στις αρχές της δεκαετίας του ΄80. Μέρος του ΕΣΥ υπήρξαν τα διάσπαρτα σε όλη τη χώρα Κέντρα Υγείας, τα μεγάλα Περιφερειακά Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία, ο θεσμός του γιατρού αποκλειστικής απασχόλησης στο εθνικό σύστημα. Όλα τα προηγούμενα χρόνια λοιπόν, κουτσά στραβά, κάτι έγινε στον ευαίσθητο πραγματικά, χώρο της υγείας.

Από το 2000 και μετά, το σύστημα της υγείας πήρε στροφή. Η δημόσια υγεία άρχισε να υποχωρεί δίνοντας θέση στην ιδιωτική. Αυτό επίτασσε το πνεύμα της εποχής, ή ακριβέστερα η «κυριαρχία της αγοράς». Έως σήμερα η νοσοκομειακή περίθαλψη έγινε ιδιωτική κατά το ένα τρίτο. Ο διαγνωστικός τομέας έγινε ιδιωτικός κατά πολύ περισσότερο. Οι ιδιωτικές δαπάνες στην υγεία ισοσκελίσθηκαν με τις δημόσιες. Στα θετικά των αλλαγών που συντελέσθηκαν είναι η απαλλαγή του κράτους από ένα μέρος των δαπανών και η παροχή υπηρεσιών υψηλού επιπέδου, σε λίγους όμως, σε ασθενείς υψηλών εισοδημάτων. Στα αρνητικά των αλλαγών είναι η κατάργηση του κοινωνικού χαρακτήρα της υγείας.

Τα τελευταία χρόνια, πέρα από τη μείωση του εύρους της δημόσιας υγείας, την αλλαγή δηλαδή του λεγόμενου μείγματος δημόσιου και ιδιωτικού, η δημόσια υγεία υποβαθμίσθηκε και ποιοτικά. Η υποβάθμιση συνίσταται: Νοσοκομεία στερούνται νοσηλευτικού προσωπικού – οι προσλήψεις είναι κατά πολύ λιγότερες των συνταξιοδοτήσεων. Μονάδες εντατικής θεραπείας, απογευματινά ιατρεία και κλινικές περιφερειακών νοσοκομείων κλείνουν. Περιφερειακά νοσοκομεία κακοδιοικούνται από «μάνατζερ» πολιτευτές. Φαρμακοποιοί δεν χορηγούν φάρμακα σε ασφαλισμένους του δημοσίου γιατί το κράτος δεν τους δίνει χρήματα. Προμηθευτές απειλούν με «επιδρομή» σε νοσοκομεία για να πετύχουν την πληρωμή τους. Το ΕΣΥ με δυο λόγια κινδυνεύει να βάλει λουκέτο, παρά τις προεκλογικές δηλώσεις της κυβέρνησης και τις δεσμεύσεις του άλλοτε πολλά υποσχόμενου, σημερινού υπουργού Υγείας.

Σε τοπικό επίπεδο ίδια γεύση παίρνει κανείς δοκιμάζοντας το πικρό ποτήρι της δημόσιας υγείας. Το Μποδοσάκειο Νοσοκομείο Πτολεμαΐδας μονίμως υποφέρει από έλλειψη ιατρικού προσωπικού. Στο Περιφερειακό Ιατρείο Νεάπολης η μοναδική νοσηλεύτρια μετακινήθηκε στο Κ.Υ. Τσοτιλίου για την κάλυψη προφανώς, των αυξημένων αναγκών του κέντρου σε νοσηλευτικό προσωπικό. Το κτίριο του Νομαρχιακού Νοσοκομείου Κοζάνης, παρά τις κατά καιρούς επεκτάσεις του, αδυνατεί να καλύψει τις σύγχρονες ανάγκες. Το κακό με αυτό το νοσοκομείο δεν είναι ότι η κατασκευή του είναι θέμα χρόνου, αλλά ότι δεν υπάρχει κανένας σχετικός σχεδιασμός, ίσως εδώ και με ευθύνη των τοπικών φορέων οι οποίοι δεν είναι τόσο απαιτητικοί όσο θα έπρεπε.

Ως εδώ και μη παρέκει. Η δημόσια υγεία αποτελεί θεμέλιο λίθο κάθε κοινωνικού κράτους. Να μπει τέλος στην απαξίωση του εθνικού συστήματος υγείας της χώρας. Πάραυτα να εφαρμοσθούν πολιτικές που θα βελτιώσουν τις υγειονομικές υποδομές, θα καταρτίζουν συνεχώς το προσωπικό, θα εισάγουν πραγματικά σύγχρονους θεσμούς διοίκησης των μονάδων, θεσμούς ελέγχου των δαπανών και θεσμούς τέλος, ελέγχου των προσφερόμενων υπηρεσιών. Να γίνει ό,τι χρειάζεται για να αποκατασταθεί η ποιότητα των υπηρεσιών δημόσιας υγείας και να βελτιωθεί ακόμη περισσότερο. Η ιδιωτική υγεία, ως μια πραγματικότητα πλέον, μπορεί να συμβάλει στην άνοδο του επιπέδου υγείας των πολιτών συνεργαζόμενη με τη δημόσια και εποπτευόμενη από το κράτος.